Aanpak onderwijsachterstanden in De Ronde Venen

Sinds 2006 werkt de gemeente De Ronde Venen met de Lokaal Educatieve Agenda (LEA). Dat is een plan voor de periode 2006-2010 met concrete doelstellingen en activiteiten om onderwijsachterstanden te voorkomen en bestrijden. De doelstellingen komen enerzijds van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en anderzijds van de gemeente, maar zijn er allemaal op gericht om onderwijsachterstanden effectief en vroegtijdig aan te pakken.

Vorige week belichtten we al enkele successen uit het LEA programma. Deze week besteden we aandacht aan de onderwerpen dyslexie, de overdracht van voorschool naar basisschool, techniek en klassenassistenten.

Dyslexie

Dagelijks worden scholen geconfronteerd met de beperkingen van kinderen als gevolg van dyslexie. Om de problematiek rondom dyslexie aan te pakken is er daarom een werkgroep gevormd. Hierin zitten vertegenwoordigers van de scholen, de gemeente en van de schoolbegeleidingsdienst. Deze laatste organisatie begeleidt, ondersteunt en adviseert scholen en leerlingen op het gebied van onderwijskundige, pedagogische en didactische zaken en heeft veel expertise over de aanpak van dyslexie.

Inmiddels heeft de werkgroep ervoor gezorgd dat alle scholen voor basis en voortgezet onderwijs (de doorlopende leerlijn) in de gemeente een programma hebben gekregen waarmee leerlingen met dyslexie buitengewoon goed geholpen kunnen worden. Maar de winst is ook dat er meer begrip en inzicht is in de werkwijze en de benadering van dyslectische leerlingen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs.

De scholen zijn erg enthousiast en zeer tevreden over het programma dat voor hen is aangeschaft. Zijn kunnen daarmee niet alleen de kinderen begeleiden die een dyslexieverklaring hebben verkregen, maar ook de kinderen die tot de zogenaamde risicogroep behoren. Het programma maakt voor de dyslectische leerlingen het leren op school aanmerkelijk makkelijker en prettiger. De kinderen zitten beter in hun vel en presteren daardoor ook beter.

Overdracht voorschool - basisschool

In het belang van de doorgaande leerlijn is besloten dat de voorscholen voor alle kinderen die naar de basisscholen gaan, een overdrachtformulier invullen. Dit formulier bevat belangrijke informatie over de ontwikkeling van de peuter tijdens zijn bezoek aan de voorschool. Het betreft aspecten op het gebied van motorische ontwikkeling, sociaal- emotionele ontwikkeling en spraak- taalontwikkeling. Maar ook zelfredzaamheid en spel/werkgedrag wordt opgenomen in het formulier. Het voordeel hiervan is dat de basisschool niet opnieuw een eventuele onderwijsachterstand hoeft te onderzoeken. Het kind heeft door middel van dit overdrachtformulier een voorsprong op de basisschool. Ook steeds meer ouders merken de voordelen van het gebruik van het overdrachtsformulier.

De basisscholen zijn erg tevreden over deze werkwijze. Zij bevestigen dat de informatie van het overdrachtsformulier belangrijk is voor de verdere ontwikkeling van het kind op de basisschool. Ook zij benadrukken dat de voorscholen zoveel mogelijk de overdrachtsformulieren invullen en opsturen. Dit overdrachtsformulier is vergelijkbaar met het onderwijskundig rapport dat basisscholen op hun beurt moeten invullen voor de overstap van groep 8 naar het voortgezet onderwijs.

Hoe ervaren ouders het overdrachtsformulier?

"Positief, de meeste ouders zijn blij met vroege signalering en een goede overdracht naar de basisschool." Janneke van Steenbergen (pedagogisch begeleidster Peuterspeelzaalwerk)

Techniek
In de Lea nota is ook de activiteit "techniek in het basisonderwijs" opgenomen. Het doel hiervan is om meer kinderen van het basisonderwijs enthousiast te maken voor techniek en wetenschap zodat zij later een technische vervolgopleiding kiezen. De uitvoering van deze activiteit uit het LEA programma is in handen van een techniekcoördinator. Door haar werkzaamheden beschikt iedere school in deze gemeente over een gediplomeerde techniek-leerkracht en over technisch lesmateriaal. Zij probeert de interesse van de kinderen voor dit vakgebied te wekken. En hen een positieve grondhouding aan te laten nemen t.o.v. de techniek. Dit is belangrijk voor onze maatschappij die hard mensen in deze sector nodig heeft. Het bedrijfsleven heeft dringend behoefte aan technisch geschoold personeel. Daarnaast is het zeer belangrijk voor de kinderen die beelddenker, dyslectisch, taalzwak, tweetalig of bijvoorbeeld hoogbegaafd zijn. De kinderen worden geprikkeld probleemoplossend bezig te zijn en ontwikkelen door middel van samenwerken hun talenten. In het bijzonder voor jongens sluit dit heel mooi aan bij hun leerstrategie die veelal door trial and error het meest tot ontplooiing komt.

Dat de inzet op techniek in het basisonderwijs effecten heeft blijkt uit de jaarlijkse attitudemeting. De basisschoolleerlingen in groep 8 worden getoetst op hun belangstelling voor een vervolgopleiding en een baan in de techniek. De uitslag van de meting geeft aan dat steeds meer leerlingen een technische carrière ambiëren.

Ziet u dat de interesse in techniek/wetenschap bij leerlingen in het basisonderwijs toeneemt?

"De kinderen ontwikkelen een open houding voor wetenschap en techniek en blijken dit vaak als een van de meest favoriete bezigheden te zien in het lesprogramma. De afgelopen twee a drie jaar begint techniek steeds meer in te bedden in ons onderwijs en is het zeker een reden om hiermee verder te gaan om tot borging te kunnen komen, aansluitend bij de kerndoelen."

Suzanne 't Hart (gemeentelijk techniekcoördinator)

Klassenassistenten
Diverse partijen wensen ‘extra handjes in de klas' om kinderen met een onderwijsachterstand individueel of in kleine groepjes te helpen en daarmee tegelijkertijd de groepsleerkracht te ontlasten. In De Ronde Venen begeleiden de klassenassistenten de kinderen met een taalachterstand in de groepen 1 en 2. Deze kinderen scoren laag op de tweejaarlijkse taaltoetsen van CITO. De klassenassistenten bieden de kinderen een veilige, kleine groep waarin ze zichzelf kunnen zijn. Samen trainen ze verschillende aspecten zoals het kritisch luisteren, en bijvoorbeeld het lef om te kiezen, niet onbelangrijk bij het maken van een toets. Bij kinderen van groep 1 ligt de nadruk op het uitbreiden van de woordenschat, begrippenschat en het starten met rijmen. Bij groep 2 wordt dit uitgebreid met taalspelletjes met klank en rijm, auditieve synthese en schriftoriëntatie.

De leerkrachten van de scholen die door de klassenassistenten worden ondersteund zijn buitengewoon tevreden over de kennis en vaardigheden van de klassenassistenten. Zij merken dat de kinderen graag meegaan om extra uitgedaagd te worden. De extra aandacht voor deze kinderen maakt ze zelfverzekerder.

Wat doet u met kinderen uit groep 1 en 2?

"Ik bied ze een veilige, kleine groep waarin ze zichzelf mogen zijn. Door ze een afwisselend programma te geven, probeer ik ze uit te dagen. We lezen bijvoorbeeld prentenboeken en bekijken praatplaten. Ik probeer met mijn enthousiasme hun enthousiasme te wekken voor iets dat ze heel moeilijk vinden." Marion de Bruin (klassenassistent)