Brandweer waarschuwt voor gevaar koolmonoxide

Nu de koude maanden voor de deur staan, neemt de kans op ongevallen met koolmonoxide (CO) weer toe. Geisers, schoorstenen en kachels zijn er iedere winter de oorzaak van dat mensen overlijden en tientallen slachtoffers in het ziekenhuis belanden na een koolmonoxide vergiftiging. De oorzaak van een koolmonoxidevergiftiging ligt vaak in slecht onderhouden kachels, geisers en schoorstenen, maar kan ook worden veroorzaakt door het dichtstoppen van ventilatieopeningen.

Sluipmoordenaar
Koolmonoxide wordt ook wel ‘de sluipmoordenaar’ genoemd, omdat het gas kleur-, geur-, en smaakloos is. Deze moordenaar eiste in Amsterdam sinds 2003 het leven van vier personen, 176 mensen moesten zich onder doktersbehandeling laten stellen na een koolmonoxidevergiftiging. Koolmonoxide wordt 250 maal sneller in het bloed opgenomen dan zuurstof. Als gevolg hiervan neemt het lichaam steeds minder zuurstof op. Bij extreme blootstelling raakt men bewusteloos en falen de hart- en longfunctie. In het ergste geval met hersenbeschadiging en/of overlijden als gevolg.

Wat is koolmonoxide?
Een kachel of een geiser moet bepaalde stoffen verbranden om voor warmte te kunnen zorgen. Zuurstof is een essentieel onderdeel voor een volledige verbranding. Als er onvoldoende zuurstof bij de vlam kan komen, bijvoorbeeld door een verstopt ventilatiekanaal van de geiser, komt het gevaarlijke koolmonoxidegas vrij.

Herkennen van koolmonoxide
Er is een aantal indicaties die op het gevaar van koolmonoxide wijzen. In een woning moet men vooral letten op de vlam in de geiser, kachel of cv-installatie. Deze hoort blauw van kleur te zijn. Is de vlam oranje, wijst dit op de aanwezigheid van koolmonoxide. Ook beslagen ramen zijn een indicator van gevaar. Vrijgekomen waterdamp die door een verkeerd of niet werkende afvoer niet verdwijnt, zorgt voor beslagen ramen.

Er zijn ook lichamelijke verschijnselen die de aanwezigheid van koolmonoxide verraden. De symptomen van koolmonoxidevergiftiging zijn te vergelijken met griepverschijnselen: lichte hoofdpijn, misselijkheid, overgeven en vermoeidheid. Des te groter de blootstelling, des te heviger de hoofdpijn wordt. Ook krijgt men last van verwarring, slaperigheid en een versnelde hartslag.

Voorkomen van koolmonoxide
Regelmatig onderhoud is cruciaal om het risico op koolmonoxide zo klein mogelijk te houden. De geiser en gaskachel moeten ieder jaar door een erkend installateur worden gecontroleerd en schoongemaakt. Het is van belang om een schoorsteen regelmatig te laten vegen door een erkende schoorsteenveger. Als een schoorsteen verstopt raakt, kunnen gassen worden teruggekaatst de woning in, met alle schadelijke gevolgen van dien.

Ook lucht toe- en afvoer is belangrijk in het voorkomen van koolmonoxide. Een groot risico schuilt in het dichtstoppen van de luchttoevoer. Veel huizen zijn tegenwoordig goed geïsoleerd waardoor er nauwelijks zuurstof van buiten naar binnen kan. Om toch aan voldoende zuurstof te kunnen komen hebben geisers en verwarmingstoestellen daar een aparte toevoer voor. Die toevoer mag niet afgesloten worden.

Ook een goede afvoer is belangrijk. De afvoer van de geiser moet op het gasafvoerkanaal zijn aangesloten en niet op het ventilatiekanaal. Als de geiser op het ventilatiekanaal is aangesloten worden giftige gassen door het hele huis verspreid. Een goede afvoer zorgt ervoor dat de gassen naar buiten worden afgevoerd.

Koolmonoxidemelder
Er zijn koolmonoxidemelders op de markt die in alarm gaan bij een hoge concentratie koolmonoxide. Gezien de eigenschappen van het gevaarlijke gas (kleur-, geur-, en smaakloos) kan een koolmonoxidemelder een toegevoegde waarde hebben in het herkennen van koolmonoxide. De brandweer benadrukt wel dat deze melders slechts als aanvullende waarschuwingsindicator gezien moeten worden. Degelijk onderhoud van geisers, kachels en schoorstenen is de eerste vereiste voor een koolmonoxidevrije woning.