Open brief ChristenUnie-SGP De Ronde Venen over zondagopenstelling

Sinds een paar weken staat de zondagopenstelling in onze gemeente weer in de spotlights. De sfeer die nu in de (social) media ontstaat, en zich nadrukkelijk tot ons richt, dringt mij ertoe om toch een reactie op de ontwikkeling te geven.

Laat ik eerst aangegeven waarom mijn fractie (en achterban) zich zo tegen de winkelopenstelling verzet. Uiteraard ligt daar een principiële reden aan ten grondslag, daar doen we niet geheimzinnig over. Echter, die ene dag rust in de week is er niet voor niets. De Bijbelse leefregels, ook wat dit betreft, is heilzaam voor de samenleving. Zeker in deze jachtige tijd is zo’n collectieve dag van rust van groot belang voor de maatschappij. Na zes dagen werk, één dag rust.

Nu de Karwei in Mijdrecht sinds 5 oktober elke zondag open is, en daarmee feitelijk de wet overtreedt en een economisch delict pleegt, is er een discussie op gang gekomen waaruit je zou kunnen afleiden dat alle inwoners en winkeliers in deze gemeente voor maximale openstelling op zondag zijn. Niets is echter minder waar. Dat een grote groep tegenstanders van de zondagopenstelling zich in deze discussie nu niet roert, wil niet zeggen, dat ze er niet zijn. U herinnert zich wellicht nog de “bonnetjes-actie” in De Nieuwe Meerbode een paar jaar geleden.

Het beeld dat alle winkeliers erachter staan, klopt ook niet. Zondag 11 oktober was er in Mijdrecht een koopzondag. Uit eigen waarneming constateer ik dat ca 60% van de winkels de deuren dicht hield. Uit meerdere gesprekken die ik de afgelopen jaren met lokale winkeliers voerden, blijken geen principiële, maar praktische overwegingen hieraan ten grondslag liggen. Men wil die dag graag voor het gezin houden en de praktijk leerde hen, dat open zijn op zondag geen profijt oplevert maar eerder geld kost. Besef dat veel van deze lokale winkeliers al zes (vaak lange) werkdagen maken.

Keuzevrijheid hoor ik dan zeggen; “Laat de winkeliers zelf bepalen op welke dag ze hun rustdag nemen”. Maar daarmee blijft er van de essentie van de zondag als collectieve rustdag niets over. Daarmee valt het unieke van de rustdag weg en komen we weer een stukje dichterbij de 24-uurs economie. En dat is ook niet in het belang van de lokale winkelier.

Daarnaast zal er economische druk ontstaan om toch alle dagen open te zijn. De recente berichten in het Algemeen Dagblad over de (kleine) winkeliers in de Utrechtse binnenstad bevestigen dat ook . Sinds daar de winkels alle zondagen open zijn, zien de winkeliers de omzet van zaterdag verdeeld worden over twee dagen; ze moeten zowel op zaterdag als zondag open zijn omdat ze anders een deel van de omzet missen. Maar omzetstijging heeft het hen niet opgeleverd (wel kostenstijging). Lokale winkeliers in Utrecht zien de zondagopenstelling liever gisteren dan vandaag verdwijnen.

Is het dan noodzakelijk dat de winkels op zondag open zijn? Naar onze mening niet, de winkels zijn zo ruim open, dat er voor een ieder voldoende gelegenheid is om boodschappen te doen. Voor de winkeliers is een verdere verruiming ook helemaal niet gunstig. We zien dat aan de koopavonden, die overal doodbloeden, juist omdat de winkels ook op andere dagen ruim voldoende open zijn.

Daarbij komt, dat er ook druk gaat ontstaan op winkelpersoneel dat wel gehecht is aan rust houden op zondag; als het gewoon is dat op zondag de winkel open is, zal er voor hen steeds minder begrip en ruimte zijn om in de detailhandel werkzaam te zijn zonder op zondag te hoeven werken. De heer Kruse van de Karwei zegt in het interview twee weken geleden in De Nieuwe Meerbode dat personeel het recht houdt om niet op zondag te werken. Hij verwijst daarbij onder andere naar de CAO. Dat zal (nu) zo zijn, maar iedereen kan op zijn vingers natellen, dat als winkeliers straks de keuze uit meerdere sollicitanten hebben, de keuze snel gemaakt zal worden voor de kandidaat die geen moeite heeft met werken op zondag. Daarnaast is het nog maar de vraag of de CAO in de toekomst zo “zondagvriendelijk” blijft. De zondagtoeslag staat inmiddels al ter discussie, het principieel recht om niet op zondag te hoeven werken zal mogelijk als volgend punt sneuvelen.

Loopt het publiek dan massaal warm voor de zondagopenstelling. Wie even de ca 40-50 mensen die betrokken waren bij een modeshow in de dorpsstraat wegdenkt, constateert dat het niet echt zwart zag van de publiek (ondanks het prachtige weer). Ook in andere gemeentes valt de belangstelling voor de koopzondagen vaak tegen. Afgelopen week kwam ik een bericht tegen over Amersfoort waar de lokale city marketing 35.000 euro uit het lokale ondernemersfonds gebruikt uitsluitend om de koopzondagen te promoten. Als de koopzondag echt zo’n succes zou zijn, lijkt me dat overbodig. De achterliggende jaren is mij vaak voorgehouden dat Rondeveners massaal in Uithoorn hun boodschappen doen. Ook dat ben ik maar eens gaan controleren. Ik constateer dat de drukte bij de twee supermarkten bij het Amstelplein niet groter is dan een gemiddelde doordeweekse dag. Daarnaast zijn de meeste winkels in Uithoorn op zondag dicht.

Is er dan geen probleem voor onze detailhandel. Jazeker, maar die los je niet op met de zondagopenstelling. Ons inziens moet je dan naar een breed spectrum van maatregelen kijken, met oplossingen in de zin van een aantrekkelijk winkelgebied met klantvriendelijke voorzieningen en een hoog serviceniveau. Of zoals een lokale ondernemer het onlangs zei: “Place to be” in plaats van “Place to buy”. Daarbij moeten ook de eigenaren van de panden een belangrijke rol spelen waar het bijvoorbeeld de huren of het onderhoud van de panden betreft.

Kortom: ik had er behoefte aan om enige nuance in de discussie in te brengen. We hebben nu (misschien wel als één van de weinige gemeentes) nog een echte rustdag waar onze lokale middenstand ook nog van kan genieten. Laten we dat vooral zo behouden.

Wim Stam
Fractievoorzitter ChristenUnie-SGP De Ronde Venen.