Rapport Rekenkamercommissie over samenwerking raad en college bij DUO+

De gemeenteraad moet bij complexe onderwerpen, zoals samenwerking met andere gemeenten, altijd vanaf het begin worden betrokken om de lijnen aan te geven die het college moet volgen. Ook dient er vanaf het begin duidelijkheid te zijn over de rollen die raad en college ten opzichte van elkaar hebben. Dat zijn enkele aanbevelingen die de Rekenkamercommissie doet in haar onderzoeksrapport naar de samenwerking tussen gemeenteraad en college bij DUO+.

In november 2014 boog de gemeenteraad van De Ronde Venen zich over een voorstel van het college om een gemeenschappelijke regeling aan te gaan met de gemeenten Diemen, Uithoorn en Ouder-Amstel (DUO+). Uiteindelijk besloot de Rondeveense raad niet over het voorstel te stemmen omdat er onvoldoende draagvlak voor bleek te bestaan. De Rekenkamercommissie heeft onderzocht hoe, ondanks twee jaar intensieve voorbereiding, college en gemeenteraad elkaar ten aanzien van deze intergemeentelijke samenwerking niet hebben kunnen vinden en welke lessen uit dit proces kunnen worden geleerd.

De Rekenkamercommissie heeft voor het onderzoek uitgebreid feitenonderzoek gedaan en 18 betrokkenen geïnterviewd. Volgens de commissie zijn er twee verklaringen waarom pas op de dag van de vergadering bleek dat er geen meerderheid zou zijn voor samenwerking met de drie gemeenten. Als eerste wordt genoemd dat er te weinig aandacht is geweest voor kaderstelling door de gemeenteraad. Er waren door de raad wel verschillende notities vastgesteld met kaders, maar die boden volgens de Rekenkamercommissie te weinig houvast en gingen niet in op enkele belangrijke uitgangspunten. De raad heeft verschillende keren over samenwerking gesproken, maar zelf onvoldoende aan de bel getrokken dat zij een kaderstellende nota wilde.

Als tweede verklaring waarom college en gemeenteraad elkaar niet hebben kunnen vinden, geeft de Rekenkamercommissie aan dat het vertrouwen tussen raad en college over dit onderwerp was beschadigd. Een aantal fracties had het idee dat samenwerking met bijvoorbeeld Stichtse Vecht en Woerden onvoldoende was onderzocht. Ook heeft een aantal fracties een voorkeur voor samenwerking binnen de provincie. De samenwerking richting Noord-Holland ligt gevoelig in de gemeenteraad, schrijft de commissie.

De Rekenkamercommissie komt op basis van het onderzoek tot de conclusie dat er onvoldoende aandacht is geweest voor onderwerpen als: welk type taken zou naar het samenwerkingsverband moeten gaan? Welke samenwerkingsvorm is het meest geschikt? En welke gemeenten komen voor samenwerking in aanmerking? Ook concludeert de commissie dat de raad te weinig gelegenheid heeft gekregen om te sturen en dat de verhouding tussen college en raad niet optimaal is. ‘De wens van de raad is uiteindelijk gevolgd. In die zin kan gesteld worden dat het politiek bestuur naar behoren heeft gefunctioneerd’, aldus de Rekenkamercommissie.

In het onderzoeksrapport doet de Rekenkamercommissie een aantal aanbevelingen om soortgelijke situaties in de toekomst te voorkomen. Zo moet bij complexe onderwerpen als intergemeentelijke samenwerking de gemeenteraad ‘te allen tijden vooraan in het proces betrokken worden bij het uitzetten van de lijnen die het college geacht wordt te volgen’, aldus het rapport. ‘Een slagvaardig bestuur is gebaat bij een goede kaderstelling. Goede kaders scheppen rust en ruimte doordat het bestuur weet wat de gemeenteraad wil en binnen welke grenzen uitvoering plaats dient te vinden.’ Ook dient er vanaf het begin duidelijkheid te zijn over de rol die gemeenteraad en college hebben in het proces en dienen er duidelijke afspraken te worden gemaakt over sturing door de gemeenteraad en welke informatie er op welk moment gewenst is.

De Rekenkamercommissie heeft het onderzoeksrapport, getiteld: ‘Raad en College, een goed DUO (+)?’ aangeboden aan de gemeenteraad. Het rapport wordt donderdag 10 maart 2016 besproken in de commissie Algemeen Bestuurlijke Zaken.

De Rekenkamercommissie ondersteunt de raad in zijn kaderstellende rol en controlerende taak.