Zes monumenten zetten hun deur open op Open Monumentendag

Op Open Monumentendag 9 september 2017 zijn bezoekers welkom in zes monumenten in Uithoorn en De Kwakel. In De Hoeksteen, de Thamerkerk en Fort aan de Drecht zijn rondleidingen of bijzondere activiteiten. Verder kan men tijdens de reguliere openingstijden ook een kijkje nemen in Brouwerij De Schans, Geniet aan de Amstel en de theetuin bij de Tolhuissluis. Bij de monumenten die van een OR-code zijn voorzien, kan men met een smartphone informatie ophalen.  Bij mooi weer is een fietstocht langs de monumenten aan te bevelen.

Fort aan de Drecht, Grevelingen 30-66

Dwars door Uithoorn loopt de Stelling van Amsterdam, bestaande uit een 135 kilometer lange dijk en een veertigtal forten. Het gebied buiten de dijk, die een ruime cirkel trok rondom de hoofdstad, zou in tijden van nood onder een laagje water worden gezet. De forten bewaakten de droog liggende toegangswegen tot de stad. In de ruimtes waar de soldaten verbleven zijn nu de werkplaatsen van Crea en twee restaurants: Het Pannenkoekenfort (open vanaf 12.00 uur) en het Drechtfort voor bijzondere evenementen in particuliere en zakelijke sfeer. Verder vindt men in het fort wijnproeflokaal Vinocerf, restauratieatelier voor blaasinstrumenten Toeters & Zo, nagelstudio Nagels Enzo en schoonheidssalon @denisedenise. In de keelkazemat is een expositie over dit fort en Unesco-monument de Stelling van Amsterdam.

Brouwerij De Schans, Schans 17-21

Na de brand die op 23 juli 1781 nagenoeg heel Uithoorn in as legde verrees dit huizenblok. Na vele verbouwingen door verschillende families werd in 1996 de basisrestauratie van het rijtje woningen voltooid, waarmee het complex weer werd teruggebracht tot de originele omvang. Ooit was het een groot woonhuis, met iets rechts van het midden de hoofdingang en in de steeg achter de poort links een dienstingang, waarvan nog sporen te zien zijn in de buitenmuur. Het gemeentelijke monument werd ingericht als ambachtelijke bierbrouwerij annex bierspeciaalzaak De Schans. Er wordt ook jenever gedestilleerd en dit jaar kwam er een proeflokaal bij. De winkel is open van woensdag t/m zaterdag en het proeflokaal van vrijdag t/m zondag, dus ook op Open Monumentendag. 

Voormalig gemeentehuis, Marktplein 2

Restaurant Geniet aan de Amstel vestigde zich alweer enige tijd terug in het in 1937 voltooide gemeentehuis. Tot 1976, toen het Stadskantoor aan de Boerlagelaan openging, vergaderde hier de Uithoornse gemeenteraad en sindsdien was het eigenlijk niet mogelijk er zomaar binnen te vallen. Restaurant Geniet aan de Amstel is open vanaf 12.00 uur en dan is er dus kans een blik te werpen op het bijzondere interieur met zijn vele aan een vorig leven herinnerende details. Het gemeentehuis is optrokken in de traditionele stijl van de Delftse School naar een ontwerp van Marinus Jan Granpré Molière.

Thamerkerk, Amsteldijk-Noord 3

In het weekend van Open Monumentendag neemt de protestantse gemeente afscheid van het gebouw als kerk. De laatste reguliere kerkdienst is zondagochtend 10 september. Zaterdag 9 september is de kerk open voor gemeenteleden en andere belangstellenden van 10.00 tot 15.00 uur, daarna gaat de kerk dicht omdat er een huwelijksplechtigheid is.

Overdag kan het gebouw bezichtigd worden en er vinden activiteiten plaats in het kader van het afscheidsweekend. De exploitatie van het gebouw is in handen van de Stichting Beheer Historisch Erfgoed Uithoorn. De Thamerkerk kan tot in 2019 nog gehuurd worden voor evenementen en ontvangsten. De naam verwijst naar het buurtschap Thamen, dat lag ter hoogte van de Europarei. Het ontvolkte toen de bewoners door de vervening werden gedwongen hoger en droger langs de Amstel te gaan wonen. In 1663 werd in de bocht van de Amstel in de nieuwe buurtschap Thamen een kerk gebouwd, die in 1834 door het huidige gebouw werd vervangen. Het ontwerp in Biedermeier stijl was van de hand van gemeentelid L. van Heusden.

Hoeksteen, Alfons Ariënslaan 1

De voltooiing van de enige kerk die hij ontwierp maakte Gerrit Rietveld niet meer mee. Het jaar voor de ingebruikname van De Hoeksteen in juli 1965 overleed hij. Zijn compagnons J. van Dillen en J. van Tricht, met wie Rietveld zich in 1961 associeerde, maakten het werk af, door de details in te vullen waaraan de grote bouwmeester niet was toegekomen. Men kan zeggen, dat De Hoeksteen zijn laatste schepping is. Amper twee decennia functioneerde De Hoeksteen als kerk. Op 15 januari 1984 vond de afscheidsdienst plaats en startte de ombouw tot bibliotheek. Vorig jaar werd op Open Monumentendag een aan Rietveld gerelateerd kunstwerk onthuld in de vijver naast De Hoeksteen: twee betonnen zigzagstoelen. Toen was de bibliotheek nog in het gebouw gehuisvest. Die verhuisde echter afgelopen januari naar het Marktplein. Nu wacht het gebouw op een nieuwe bestemming en Het Verschil BV heeft daarvoor een plan in de maak. Op Open Monumentendag wordt een tipje van de sluier opgelicht. De dag biedt een unieke kans om in het gebouw rond te lopen en kennis te nemen van de plannen.

Tolhuissluis, Jaagpad 33

Net als vorig jaar is de Tolhuissluis in De Kwakel te bezoeken, waarvan de restauratie mei 2014 is voltooid. Per auto vanaf Vrouwenakker bereikbaar via het Nieuwveens Jaagpad en per fiets via het prachtige pad langs de Jan Ploegensluis aan de Kwakelse zijde van de Drecht. Ontvangen wordt men in theetuin [H]eerlijk! naast het rijtje monumentale sluiswachterswoningen. In 1826 werden die betrokken door acht sluiswachters en hun gezinnen. Zoveel waren er nodig om twee sluiskolken te kunnen bedienen zeven dagen per week, 24 uur per dag. Inmiddels is voor de sluiswachter een modern huis gebouwd. In 1817 was de Drecht op diverse plekken te ondiep voor de binnenvaart. De Uithoornaar Jacob de Jong sprak koning Willem I aan op de deplorabele toestand van 'zijn' Amstel, die actie ondernam en de sluis liet bouwen. Jacob de Jong benoemde hij in 1823 tot dijkgraaf. Die legde op 18 september 1824 de eerste steen. Die zit er nog steeds, zoek maar goed!