Een businessplan wekt de illusie dat we de wereld onder controle hebben

Dit is een uitspraak van iemand die het maken van een businessplan onzin vindt.

De toekomst valt niet te voorspellen, dus waarom zou je een poging doen? Veel MKB-ondernemers zijn het hiermee eens. Diezelfde ondernemers klagen dat hun bank tegenwoordig veel te lastig doet bij een financieringsaanvraag, dat hun bank wel erg veel informatie nodig heeft, zoals een prognose of erger nog: een businessplan, waarin ook alle veronderstellingen, overwegingen en gemaakte keuzes zijn vastgelegd en onderbouwd.

Zelf ben ik een groot voorstander van businessplannen als het gaat om een nieuwe onderneming of een nieuwe activiteit van een bestaande onderneming. Ik help een ondernemer dan graag bij het opstellen van de financiële toekomstprognoses en de kredietaanvraag. Maar dan moet ik natuurlijk wel het verhaal kennen, wat gaat de ondernemer precies doen, waarom vindt hij dat dit een succes kan worden, hoe groot is zijn doelgroep, welke kosten denkt hij te moeten maken, welke investeringen moet hij doen etc. etc. Dat zijn zaken die de ondernemer zelf eerst scherp moet hebben en dat is voor een praktisch ingestelde MKB-ondernemer niet altijd even makkelijk.

Soms is er zelfs de hulp van externe deskundigheid nodig om de bestaande ideeën en gedachtes van de ondernemer(s) op een gestructureerde wijze vast te leggen in een businessplan of om deze op een businessplan te laten schieten. Het einddoel moet zijn dat er een goed doordacht plan van aanpak komt te liggen met een zo klein mogelijke kans op onverwachte tegenvallers. En ook niet onbelangrijk, dat de betrokken ondernemers met elkaar tot op de finesses op één lijn zitten.

De uitwerking in financiële prognoses is dan – even oneerbiedig gezegd- een relatief simpele rekensom. Het best kan de prognose worden gemaakt met behulp van speciale software, waarmee het ook mogelijk is om alternatieve scenario’s door te rekenen. Want wat gebeurt er bijvoorbeeld als de omzet 10% achterblijft, de groei juist harder gaat of de klanten niet allemaal stipt na 30 dagen betalen maar er gemiddeld 45 dagen over doen? Wat is de invloed hiervan op de geldbehoefte, hoeveel omzet moet er minimaal worden gehaald om winst te maken (het break-even-point), hoe hoog moet deze minimaal zijn om alle schulden tijdig te kunnen aflossen? Dit soort alternatieve scenario’s geven inzicht in de kwetsbaarheid van een onderneming. Ik raad aan om deze kwetsbaarheden in het businessplan te beschrijven en als dat mogelijk is om ook aan te geven hoe ze worden beheerst. Banken zijn bijzonder bedreven in het zoeken en vinden van risico’s dus wees daar transparant over. Het getuigt naar mijn mening alleen maar van goed ondernemerschap als u zich kennelijk bewust bent van de risico’s en kunt aangeven hoe u ze gaat beheersen.  Nu even terug naar de kop van dit artikel. Is het maken van een businessplan zinloos? Nee, het is misschien lastig, als externe deskundigheid moet worden ingehuurd kost het geld en je weet inderdaad van tevoren dat de uitkomsten anders zullen zijn dan de prognose, maar de faalkans is door het voorafgaande denkproces tot een aanvaardbaar minimum beperkt.

Jan van Schie
j.vanschie@edo.nl