Uitslag vragenlijst: Uithoorn wil op meerdere plekken kunnen overstappen

De gemeente Uithoorn is blij met de komst van de Uithoornlijn. Tegelijk zien we dat inwoners zich zorgen maken over het toekomstige busvervoer. Dat kwam ook uit de VRA-enquête, die massaal is ingevuld. De uitkomsten zijn meegenomen in de gesprekken met Connexxion, GVB, de Reizigers Advies Raad en de gemeente Uithoorn over de opzet van het nieuwe netwerk. Ze komen terug in de vervoerkundige kaders voor het Vervoerplan 2024, op 31 oktober wordt over het plan besloten. 

Als je van de zomer de bus nam in Uithoorn had het zomaar gekund dat je iemand met een vragenlijst was tegengekomen. Want er werd een enquête gehouden over het busnetwerk in Uithoorn als de Uithoornlijn eenmaal rijdt. Samen met de online versie van de enquête hebben een verbluffende 1879 mensen de vragenlijst beantwoord. Jon van der Ploeg, strategisch adviseur bij de Vervoerregio Amsterdam vertelt over wat er uit deze vragenlijst gekomen is. En hij gaat natuurlijk in op wat er met de uitkomsten gedaan is.

Veel antwoorden
Jon: ‘We passen het busnetwerk door en rond Uithoorn aan zodra de Uithoornlijn gaat rijden. Dat is afgesproken toen er besloten werd om de Uithoornlijn te bouwen. Maar hoe die buslijnen precies gaan lopen en welke dingen belangrijk zijn om rekening mee te houden wilden we ook graag van de gebruikers en inwoners horen. We hebben echt ongekend veel antwoorden gehad op de vragenlijst. Daar zijn we heel blij mee. Daardoor weten we goed wat de inwoners en reizigers in Uithoorn, Aalsmeer en Amstelveen vinden. Met de antwoorden op de vragenlijst en de gesprekken met vervoerders Connexxion, GVB, gemeenten en de Reizigers Advies Raad hebben we veel input gekregen op de opzet van het nieuwe netwerk. Al die gesprekken zijn belangrijk om een zo goed mogelijk netwerk van bus én tram te krijgen.’

Negatieve gevoelens
Jon: ‘De uitkomsten van de enquête zijn anoniem samengevat in een factsheet (zie onderaan deze alinea, red.). Wat duidelijk naar voren kwam bij de reizigers zijn negatieve gevoelens op twee onderwerpen: extra overstappen en de locatie van de tramlijn in vergelijking met de locatie van de R-net bus binnen Uithoorn. Het is begrijpelijk dat er op deze twee onderwerpen zorgen zijn. Het is altijd wennen aan een nieuwe situatie. De Uithoornlijn heeft in z’n geheel bekeken een positieve invloed heeft op de bereikbaarheid. Ook met oog op de toekomst. Maar er zijn altijd reizigers voor wie de situatie veranderd, omdat ze over moeten stappen of omdat ze opeens verder weg van een halte wonen met snel en vaak rijdend openbaar vervoer. Ook voor die inwoners en reizigers willen we kwaliteit bieden. Daarom werd de enquête ook gehouden, zodat zij konden aangeven wat ze belangrijk vinden.’ 

Prettig overstappen
‘Een deel van de vragenlijst ging over het onderwerp overstappen.’ Vertelt Jon. ‘ Reizigers gaven aan dat ze hier niet blij mee waren. Dat was geen verrassing. Met de komst van de tram zullen reizigers uit Aalsmeer voor hun reizen naar Amsterdam Zuid moeten  overstappen van de bus op de tram. En reizigers vanuit Uithoorn die naar Amstelveen centrum willen krijgen straks ook een overstap. Wij begrijpen ook dat de meeste reizigers zeggen: liever stap ik niet over dan wel. Maar toen er besloten is om de Uithoornlijn te bouwen, is er ook besloten dat voor sommige reizen er een overstap bij kwam. Dat wat eerst met de bus kon, gaat straks deels met de tram en deels met de bus. Het spannende aan de vragenlijst was voor ons dan ook de vraag: àls je moet overstappen, hoe kunnen wij het dan zo prettig mogelijk maken. Wij hadden daar ideeën bij, maar we wilden het graag van de reiziger horen.’ En wat blijkt? De reiziger denkt daar ongeveer hetzelfde over. Jon: ‘Zestig procent wil graag overdekt kunnen wachten op de overstap. Gelukkig zijn de abri’s van zowel de bus als de tram overdekt. Ook willen reizigers niet al te lang wachten voor hun overstap. Dus die wens hebben we opgenomen in ons eisenpakket: de overstaptijd is straks gemiddeld genomen niet meer dan 5 minuten.’

Overstappen op meerdere plekken
Wat wel verrassend was aan de uitkomsten van de enquête is de plek van overstappen. Jon: ‘Er zijn twee manieren om naar overstapplekken te kijken. De ene manier is om af te spreken dat op één plek of halte de overstap altijd op dezelfde manier en zo snel mogelijk moet zijn. We dachten dat reizigers dat het liefst wilden, dus we hadden bedacht dat reizigers vanuit Uithoorn naar Amstelveen centrum over moesten gaan stappen op halte Poortwachter. Maar uit de enquête bleek dat (iets meer) reizigers liever de andere manier van overstappen willen, namelijk dat er op verschillende plekken een overstap mogelijk is. Je kan dan in de reisplanner opzoeken welke overstapplek het handigst is op een bepaald tijdstip, zodat je zo kort mogelijk over je reis doet. Die tweede manier hadden we bedacht voor reizigers tussen Aalsmeer en Amsterdam Zuid. De uitkomst van de vragenlijst hebben we meegenomen in de gesprekken met Connexxion. Zij gaven aan dat ook vanuit Uithoorn er altijd meerdere overstapplekken mogelijk zijn. En ze kunnen het zo regelen dat er vanuit Uithoorn naar Amstelveen centrum drie opties komen waarop overgestapt wordt: Sacharovlaan, Poortwachter en Ouderkerkerlaan. Dus dat is positief nieuws. We bieden daarmee meer keuze dan we hadden verwacht te kunnen bieden. Daarbij is het dan wel handig voor reizigers om even een reisplanner te gebruiken om te kijken wat de snelste reis is op dat moment.’

Fietsen naar de tram
Er waren ook zorgen op het onderwerp van de locatie van de tram. Jon legt uit: ‘De Uithoornlijn rijdt aan de westkant van Uithoorn, terwijl de bus aan de oostkant ligt. Als je in de toekomst zo snel mogelijk wil reizen en je woont aan de oostkant moet je dus óf eerst lopen of fietsen naar de tram, of van de bus overstappen op de tram. Dat geeft voor reizigers uit Uithoorn wat extra reistijd in vergelijking met de oude situatie. We begrijpen dat dat voor de bewoners die nu vlakbij de bushalte wonen vervelend is. Andersom hebben de bewoners die bij de tramlijn wonen een voordeel. De locatie van de tramlijn is zorgvuldig gekozen. Er is niet overal genoeg plek voor een trambaan. Uit onderzoek bleek dat de locatie over de oude spoordijk  en de busbaan het meest geschikt was.  De reden dat de tramlijn is aangelegd heeft te maken met de toekomst van het verkeer. Het wordt steeds drukker op de weg. Dus in de toekomst sta je met de bus veel meer in de file en hebben reizigers in de spits een langere reistijd. Een tramlijn kan ongehinderd en snel doorrijden. En er kunnen minder mensen mee in de bus dan in een tram. Terwijl er de komende jaren wel steeds meer reizigers bijkomen. Daarom is de Uithoornlijn gebouwd. Omdat we zien dat er steeds meer mensen naar stedelijke gebieden verhuizen en de wegen drukker worden. We werken altijd met de blik op de toekomst.’

Vervolgstappen
Zijn alle afspraken dan nu al gemaakt en kunnen mensen die nieuwsgierig zijn alvast kijken hoe de bus route gaat lopen? Jon: ‘Nee dat kan nog niet. De volgorde van stappen is als volgt: met de uitkomsten van de gesprekken, de enquête en input van onze experts stellen wij nu een “kader” op. Dat zijn eigenlijk de spelregels waar de vervoerder zich aan moet houden. Die spelregels zijn dus onder andere: gemiddeld niet meer dan vijf minuten overstaptijd en op meerdere plekken kunnen overstappen. Die spelregels moeten worden besproken tijdens de regioraad van 31 oktober. Want de regioraad kan nog een advies meegeven over de spelregels. Als de spelregels zijn goedgekeurd dan is de volgende stap dat GVB en Connexxion een “aanbod” gaan maken, dat noemen we een vervoerplan. Zij gaan dan kijken hoe en hoe vaak ze gaan rijden, zolang ze zich maar aan de spelregels houden. Dat is natuurlijk voor hen ook een puzzel. Waarschijnlijk duurt het nog tot begin volgend jaar voordat er echt op papier staat wat de dienstregeling wordt van de tram en bussen. Maar die dienstregeling is wel bekend ruim voordat de tram gaat rijden met reizigers.’