Belastingheffing over spaargeld onrechtvaardig?

In het geval dat u van mening bent dat de belastingdienst een te hoge aanslag heeft opgelegd kunt u tegen deze aanslag bezwaar maken. Indien de belastingdienst niet aan uw bezwaar tegemoet komt kunt u vervolgens een beroep doen op de rechterlijke macht. In het uiterste geval zal het hoogste rechterlijke orgaan in Nederland, de Hoge Raad, een oordeel moeten geven over het geschil. Meestal gaan dergelijke geschillen over de uitleg van een wetsartikel. Onlangs zijn er twee rechterlijke uitspraken verschenen waarbij het niet zo zeer ging om de uitleg van de wet maar om de vraag of de wetgeving wel rechtvaardig is. In beide geschillen kwam de rechter tot de conclusie dat dit niet het geval is. In het eerst geschil ging het om een belastingplichtige die na het overlijden van zijn vader privévermogen erfde en hierover erfbelasting moest betalen. Deze belastingplichtige was van mening dat dit niet eerlijk was omdat in de situatie dat er sprake zou zijn geweest van ondernemingsvermogen er geen erfbelasting verschuldigd zou zijn geweest door de werking van een hoge vrijstelling. De rechter oordeelde dat het onderscheid tussen erven van overig vermogen en ondernemingsvermogen discriminatie is. Particulieren moeten volgens de rechter dezelfde vrijstelling genieten als ondernemers. Volgens de rechter kon deze belastingplichtige daarom een beroep doen op de hoge vrijstelling.

Het tweede geschil ging om een aanslag kansspelbelasting. Als gevolg van een wetswijziging zijn exploitanten van kansspelautomaten met ingang van 2008 verplicht om kansspelbelasting af te dragen. Door deze wetswijziging is een flink aantal exploitanten in een verliessituatie terechtgekomen. Op het moment van invoering van deze wetgeving was de overheid op de hoogte van deze mogelijke problemen. Door de wetswijziging toch door te voeren heeft de overheid volgens de rechter bewust een risico aanvaard. De rechter heeft besloten dat het heffen van kansspelbelasting in strijd is met Europese regelgeving omdat dit bij de exploitanten heeft geleid tot een ernstige inbreuk op het eigendomsgrondrecht. Volgens de rechter dienen de exploitanten voor dit nadeel te worden gecompenseerd.

In beide gevallen werd de belastingwetgeving derhalve als onrechtvaardig bestempeld. Omdat beide uitspraken van de rechter door de belastingdienst worden bestreden is het thans onduidelijk wat de gevolgen voor de overheid en belastingplichtigen zullen zijn. Uiteindelijk zal de Hoge Raad, ons hoogste rechtsorgaan, hier duidelijkheid over geven. Indien u een vergelijkbare cases heeft, bijvoorbeeld met betrekking tot een aanslag erfbelasting, adviseer ik u om tijdig bezwaar te maken tegen de aanslag in afwachting van de lopende procedure.

Naar aanleiding van deze rechterlijke uitspraken vraag ik me af welke fiscale wetgeving nog meer als onrechtvaardig zou kunnen worden bestempeld. Je zou je bijvoorbeeld kunnen afvragen of de belastingheffing over spaargeld thans wel op een eerlijke manier plaatsvindt. De wetgeving gaat er bij het berekenen van de verschuldigde inkomstenbelasting over spaargeld namelijk vanuit dat er een rendement wordt behaald van 4%, terwijl de gemiddelde rentevergoeding de afgelopen 10 jaar in veel gevallen nauwelijks boven de 2% is uitgekomen. Wellicht dat een rechter een dergelijk belastingheffing bestempelt als een ernstige inbreuk op de eigendom en dat hij/zij van oordeel is dat de wetgeving anders moet worden uitgelegd. Misschien dat deze vraag ook een keer aan de rechter zal worden voorgelegd.

Mr. Frank H. de Jong
Belastingadviseur

f.dejong@edo.nl