Nieuwe regels nieuwe kansen

Niemand zal het nut en de noodzaak ontkennen van wetten en andere regelgeving. Maar waar ik zelf niet zo van gecharmeerd ben is wetgeving welke - strikt genomen - het gevolg is van incidenten. Wet- en regelgeving die als gevolg van veel publicitaire aandacht en onder hoge politieke druk tot stand komt onder het mom van "dit mag nooit meer gebeuren". De accountancy is daarop geen uitzondering. Wij zijn de afgelopen jaren overspoeld met nieuwe regelgeving als gevolg van "de boekhoudschandalen" en andere beschuldigingen van ten onrechte afgegeven goedkeurende controleverklaringen bij jaarrekeningen. Veel publiciteit leidde tot politieke aandacht en daarmee bijna per definitie tot nieuwe regelgeving. En die regelgeving is gedetailleerd, zeer gedetailleerd. En toch blijft er dan ruimte voor interpretatie, misschien wel juist dan. Als professionele beroepsbeoefenaar word ik geacht de regelgeving te doorgronden en ook het achterliggende gedachtegoed mee te wegen. Aan de hand van onderstaand voorbeeld uit onze eigen praktijk ga ik u uitleggen wat het gevolg kan zijn van zo'n interpretatie om tot slot bij u de vraag neer te leggen of de regelgeving in deze situatie verbeterd is of niet.

EDO heeft via het Moore Stephens netwerk de opdracht tot het controleren van een jaarrekening van een Nederlandse dochtervennootschap van een Amerikaans beursfonds. Die Nederlandse vennootschap exploiteert ruim 20 buitenlandse verkoopkantoren en maakt 23 miljoen aan kosten. Die kosten krijgt zij vergoed van de Amerikaanse moeder, met een opslag van 5%. De opbrengsten van de vennootschap zijn dan ongeveer 24 miljoen. De winst is dus 1 miljoen, verspreid over 20 landen en in ieder land wordt daar keurig belasting over afgedragen. In Nederland zijn er uitsluitend kosten, daardoor verliezen en heeft de Nederlandse fiscus - en dat is terecht - weinig tot geen belangstelling voor deze vennootschap. Ook het beursfonds zelf zit niet te wachten op een jaarrekening van deze dochter want op het totaal maakt de Nederlandse vennootschap slechts 1% uit en alle uitgaven worden goed bewaakt door het hoofdkantoor in de VS. Zelfs de Amerikaanse accountant van de moeder heeft geen belangstelling voor deze jaarrekening, te klein om ook maar enige invloed te verdienen op zijn eigen controlewerkzaamheden. Echter; het is een Nederlandse vennootschap en dus dient zij in Nederland niet alleen een jaarrekening te laten opmaken en te deponeren bij de Kamer van Koophandel, maar vanwege haar omvang deze ook op grond van de wet te laten controleren door een accountant. De controle van de jaarrekening is daarmee niet meer dan een formaliteit want de enige "gebruiker" van de jaarrekening en van de controleverklaring is een la ergens rechtsonder in een bureau op het hoofdkantoor. Onder de oude regelgeving was dat laatste nauwelijks relevant maar binnen de huidige regelgeving bepalen de gebruikers van de jaarrekening feitelijk wat de accountant dient waar te maken met zijn goedkeurende controleverklaring, met andere woorden welke maximale fout in de jaarrekening onontdekt mag blijven, de "materialiteit". Zou ik onder de oude regelgeving samen met andere wegingsfactoren zijn gekomen tot een materialiteit van ergens tussen € 250.000 en € 350.000, nu kom ik op maar liefst € 2.000.000, dezelfde materialiteit als mijn Amerikaanse collega hanteert bij de controle van de groepsjaarrekening. Ofwel, ook al zou er een fout van € 1.999.999 in de jaarrekening zitten, dan nog zou ik daarbij een goedkeurende verklaring kunnen afgeven. Waarom? Als er al een echte gebruiker valt te onderkennen dan is dat de moedervennootschap en die accepteert een afwijking van $ 2.500.000. Tot slot aan u de lastige vraag: zijn de regels verbeterd of niet? U mag mij mailen, graag zelfs!

Jan van Schie
j.vanschie@edo.nl