5 vragen over nieuw bestemmingsplan Vinkeveense Plassen: mogen de illegale huisjes blijven?

Na jaren en jaren praten, ruziën en uitstellen stemt de gemeenteraad van De Ronde Venen deze week dan écht over het nieuwe bestemmingsplan voor de Vinkeveense Plassen. Komt er eindelijk een oplossing voor alle illegale huisjes op de eilandjes? Vijf vragen over dit hete hangijzer.

Tekst: RTV Utrecht

1. Wat is het probleem?

In de Vinkeveense Plassen liggen honderden smalle, langgerekte eilandjes, ook wel legakkers genoemd. Die zijn ooit ontstaan door turfwinning. Vanaf de jaren 70 worden de eilanden steeds meer gebruikt voor recreatie. Vroeger mochten eigenaren een kist op hun eiland hebben, om daar bijvoorbeeld stoeltjes of kampeerspullen in te bewaren. Op een gegeven moment zijn mensen in plaats van kisten kleine huisjes of blokhutten gaan bouwen. Dat mocht niet, maar er werd door de gemeente niet op gehandhaafd. Ondertussen zijn staan er zo'n 1800 illegale bouwsels.

2. Waarom kunnen die huisjes niet gewoon afgebroken worden?

De Ronde Venen wil de unieke legakkerstructuur van de plassen behouden. Een groot probleem daarbij is dat alle legakkers langzaam afbrokkelen. Het grootste gedeelte van de eilandjes is daardoor al onder water verdwenen. Om te voorkomen dat een eiland zinkt moet je een hele goede kade laten aanleggen. Deze 'beschoeiing' kan wel 500 euro per meter kosten. Bij een eiland van 50 meter lang kost dat dus al snel 50.000 euro. In dit bestemmingsplan wordt het verplicht je eiland goed te beschoeien. In ruil daarvoor mogen de eilandbezitters een huisje op hun kavel hebben.

Om de bebouwing te legaliseren moet er wel elders natuur terugkomen ter compensatie. Dat doet de gemeente onder andere door een terrein naast de plassen te veranderen in een natuurgebied. Ook moeten eilandbezitters op een kwart van hun eiland inheemse planten laten groeien en komen er natuurvriendelijke oevers.

3. Wat zijn belangrijke discussiepunten?

Via een amendement willen een paar partijen de maximale grootte van de huisjes met 25 procent verkleinen. Daar zijn de huiseigenaren niet blij mee. Veel hebben al huisjes groter dan dertig vierkante meter. Die zullen ze dan moeten afbreken of verkleinen.

De afgelopen weken was veel gedoe over de boten die je aan je eiland mag aanleggen. Dat mag er maar één zijn, die mag volgens het plan maximaal acht meter zijn en maar drie dagen aan je eiland liggen. Deze regel is bedoeld om te voorkomen dat de Vinkeveense Plassen veranderen in één grote jachthaven. Ondertussen ligt er een amendement klaar om de bootlengte te veranderen naar vijftien meter, eentje om de maximale ligduur van drie dagen te verlengen naar zeven maanden én eentje om een tweede schip toe te staan. De vraag is nog wel of de provincie Utrecht akkoord gaat met deze wijzigingen.

4. Kan het plan, als het aangenomen wordt, nog in de prullenbak belanden?

Als het plan wordt aangenomen, moet het daarna nog langs de provincie. Die kan, als ze dat nodig vinden, onderdelen schrappen. Ook kunnen mensen naar de rechter stappen. Onder andere de Vereniging voor Legakkereigenaren waarschuwt daarvoor. Ook natuurvereniging De Groene Venen zegt de stap naar de rechter te overwegen. Zij willen dat er op de legakkers dichtbij natuurgebied Botshol helemaal geen huisjes komen. Dat is in dit plan wel zo.

De rechter kan beslissen dat het plan opnieuw naar de tekentafel moet. Volgens wethouder Van Uden (D66) is dat geen gunstig scenario. In het huidige plan mag de gemeente de bouw van de huisjes compenseren met een natuurgebied buiten de plassen. "Als dit opnieuw moet vallen we onder de nieuwe omgevingswet, en zullen we natuur op de plas moeten compenseren." Dat betekent waarschijnlijk minder bebouwing.

5. Money, money, money?

Veel draait in Vinkeveen om geld. Ook dit. Afgelopen jaren hebben eigenaren hun legakkers massaal in kleine stukjes verkaveld. De reden? Je mag straks per kavel een blokhut bouwen. Heb je je eiland vóór april 2023 in tien stukken verdeeld, dan mag je straks tien blokhutten bouwen. De verwachting is dat als het plan erdoor is, en de huisjes legaal, de waarde van de kavels verder zal stijgen. Je mag zo'n huisje straks onbeperkt verhuren, bijvoorbeeld via Airbnb. Al wil de gemeente straks wel kijken of ze dat kunnen inperken. Eilandbezitters zeggen dat ze het geld van verhuur nodig hebben om de dure beschoeiing te bekostigen.

Maandag 12 mei of bij uitloop dinsdag 13 mei neemt de gemeente een besluit over het bestemmingsplan.